Bilişim Bilimleri; Bilgisayar Mühendisliğinin temel yeteneklerini içermekle birlikte çok daha geniş bir alanı kapsayan ve içerisinde Sosyal Bilimler, Mühendislik Bilimleri, Sağlık Bilimleri, Askeri Çalışmalar, Hukuk, Medya gibi pek çok bilim dalı ile ortak çalışmaların olduğu bir bilim alanıdır. İşletme, ekonomi, mühendislik, biyoloji, sağlık ve yayıncılık gibi pekçok farklı alandaki problemler için çözümler üretir ve bilişim teknolojileri için yeni kullanım alanları meydana getirir.
Bilişim Bilimleri alanındaki çalışmalar, yönetim ve karar vermenin etkinliğini artırmada vazgeçilmez araçlar olan Bilişim Sistemlerinin (BS) ortaya çıkmasını sağlamıştır. Bilişim Sistemleri; Organizasyonel verinin toplanması, işlenmesi, dağıtılması, depolanması, zeki tekniklerle bilişime dönüştürülmesi gibi faaliyetleri içerir. Günümüzde Bilişim Sistemleri; bankacılıktan otomotiv sanayine, sağlık bilgi sistemlerinden şirket yönetimine, telekomünikasyon sistemlerinden hava taşımacılığına çok geniş alanlarda kullanılmaktadır. İşletme ve organizasyonların ayrılmaz bir parçasıdır. Bu yönüyle Endüstri Mühendisliği, Bilgisayar Mühendisliği ve İşletme Bilim dalının temel becerilerini birlikte ele almak ve hâkim olmayı gerektirmektedir.
Bilişim Sistemlerinin ana bileşenleri Yönetim, Organizasyon, İş Süreçleri ve Bilişim Teknolojileridir. Bilişim sistemleri, organizasyonel amaç ve hedeflere varmak için bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımını ve kurumun uçtan uca dijital dönüşümünü sağlar. ERP, CRM, SCM, BI ve BPM (Business Performance Management) gibi kurumsal sistemlerin projelendirilerek hayata geçirilmesi, bu kapsamda iş analizi, sistemlerin tasarlanması ve geliştirilmesi, iş süreçlerinin yeniden yapılandırılması, değişim yönetimi, karar verme ve iş analitiği Bilişim Sistemleri Mühendisliğinin faaliyetlerinden bazılarıdır.
Bilişim sistemleri şirketlere önemli rekabet avantajı kazandırmaktadır. Bu bakımdan günümüzün yöneticileri bilişim sistemlerini bir destek birimi ve maliyet unsuru değil, pazar payını artıran, işini büyüten ve/veya iş modelinin temelini oluşturan bir fırsat olarak görmektedirler. Ülkemizde Bilişim Sistemleri Mühendisliği alanında insan kaynağı oldukça sınırlıdır ve bu alanda yetişmiş mühendislere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu amaçla Bilgisayar ve Bilişim Bilimleri fakültesi bünyesinde bu alanda mühendislik eğitiminin verildiği Bilişim Sistemleri Mühendisliği bölümü ve lisans programı hayata geçirilmiştir.
Bölümün amacı; bilişim sistemleri alanındaki teknolojik ve bilimsel gelişmeleri takip edebilen, yetkin, üretici, bilimsel üretim gücüne sahip, bilim ve deneyi esas kabul eden, katılımcı, sayısal ve akademik düşünme gücüne sahip, kendi kendine öğrenebilen ve hayat boyu öğrenme düşüncesine sahip, sorumluluk alabilen, uluslararası alanda üretilen bilgiyi toplumsal ve endüstriyel faydaya dönüştürebilen ve etik kurallara uyan bir bölüm olmaktır.
Bölümün hedefleri; kazandığı bilgiyi toplumsal ve endüstriyel faydaya dönüştürerek bilişim sistemlerini üretici bir güç haline getiren ve küresel alandaki gelişmeleri izleyebilen ve rekabetçi mühendisler yetiştirmek için sürekli yenilenen ve gelişen bir bölüm olmak.
Bilgi ve teknolojik uygulamaları bir ülkenin gelişimi için önkoşulları arasında yer almaktadır. Bilgisayarlar, teknolojik uygulamalardan biri olmak üzere tüm sektörlerde rekabeti artırır. Öte yandan, disiplinler arası yaklaşım ve çalışmalar dünyada daha da yaygın hale gelmektedir. Sonuç olarak, parti üretimi veya bu sistemlerin ve yaklaşımların kullanımı bu konuda eğitimli çalışanlara ihtiyaç duymaktadır.
Bilişim Sistemleri Bölümü, bu ihtiyaçları karşılamak için kurulmuştur. Bu bölüm tarafından sunulacak olan Bilişim Sistemleri Mühendisliği programı bilgisayar bilimi, yönetim bilimleri ve endüstri/üretim disiplinlerini bütünleştirerek lisans derecesi sunacaktır.
Bu program, Bilişim Sistemlerini geliştirebilen ve sürdürülebilirliğini sağlayan öğrenciler yetiştirmek için yönetim bilimleri, endüstri mühendisliği ve bilgisayar mühendisliği alanındaki derslerin dengeli bir şekilde sunmak üzere tasarlanmıştır. Ana konusu listesi organizasyon, ekonomi, pazarlama, finans, bilgisayar programlama teknikleri, sistem tasarımı kavramları, veritabanı yönetimi, veri iletişimi ve yazılım mühendisliği ve ileri Bilişim konularını içerir. Bölüm, modern bilgi sistemlerine ilişkin yönetimsel ve son kullanıcı bakış açılarına bir vurgu içermektedir. Öğrencilerin, yönetim uygulamaları ve implementasyonları geliştirilmesinde uzmanlaşmaları için özen gösterilmiştir.
İlk iki yılda, öğrenciler mühendisliğin temel dersleri ile Bilgisayar ve Yönetim Bilimlerinin temel derslerini alırlar. 4.dönemden itibaren 3.yıl boyunca Bilgisayar derslerinin yanı sıra yönetim bilimleri, üretim ve servis sistemleri, yöneylem araştırması, iş süreç yönetimi ve işletme operasyonları, karar verme teknikleri, maliyet muhasebesi gibi konulara vakıf olmaları sağlanır. Son iki yıl Bilişim Sistemlerinin tesis edilmesi için analizi, modellenmesi, tasarımı ile Bilişim Yönetimi üzerine uzmanlaştıracak şekilde özelliştirilmiş dersler sunulmaktadır.
Bu bölüm tasarlanırken, öğrencilerin mezun oldukları gibi sektörde Bilgisayar ve Bilişim Sistemleri ilgili iş pozisyonlarında hemen yer alabilmeleri amaçlanmıştır. Dersler laboratuar çalışmaları ve proje uygulamaları ile geliştirilmiştir. Öğrenciler 240 AKTS kredilik ders ve stajı tamamlayacaktır.
Tablo 1. Bölümün Müfredat Bileşenleri
| Teknoloji Temelli Konular | İş ve Endüstri Temelli Konular |
| Bilişim Sistemlerinin Temelleri Veri ve Bilişim Yönetimi Kurumsal Mimari BS Proje Yönetimi BT Altyapısı Sistem Analiz ve Tasarım BS Stratejisi, Yönetimi ve Edinimi | İşletme Yönetimi İş Süreç Yönetimi Operasyon Yönetimi Yöneylem Araştırması Mühendislik Ekonomisi İş Zekâsı (İş Analitiği) Kurumsal Sistemler (ERP, SCM, CRM) |
Şekil 1. Bilişim Sistemleri Mühendisliği Temel Konuları
Tablo 2. Program Derslerinin Alanlara Göre Dağılımı
| Ders Türü | Adedi | Yüzdesi |
| Mühendislik Temel Ortak Dersleri | 10 | 22 |
| Bilgisayar Mühendisliği Dersleri | 10 | 22 |
| Endüstri Mühendisliği Dersleri | 5 | 11 |
| İşletme Dersleri | 3 | 7 |
| Bilişim Alanı Dersleri | 9 | 20 |
| Sosyal Dersler | 3 | 7 |
| Seçmeli Dersler | 6 | 13 |
| 46 | 100 |
Tablo3. Seçmeli Derslerin Alanlara Göre Dağılımı
| Ders Türü | Adedi | Yüzdesi |
| Bilişim Alanı Dersleri | 5 | 14 |
| Bilgisayar Mühendisliği Dersleri | 12 | 33 |
| Endüstri Mühendisliği Dersleri | 6 | 17 |
| İşletme Dersleri | 11 | 31 |
| Sosyal Dersler | 2 | 5 |
| 36 | 100 |
Bilişim Sistemleri Mühendisliği programından mezun adaylar; Bilişim ve iletişim teknolojileri alanında çeşitli sektörlerde ve pozisyonlarda çalışabilir. Bilişim Sistemlerinin projelendirilmesi, tasarlanması, implementasyonu, yönetimi, veri bankaları geliştirme, veri madenciliği uygulamaları, ERP ve modüllerinin tesisi ve yönetimi, gibi iş alanlarında iş imkânı bulmaktadırlar.
Bunlardan bazıları: Bilişim Uygulamalarının Tasarımı ve Geliştirilmesi, Bilişim Projelerinin Yönetimi, Bilişim Kaynaklarının ve Sistemlerinin Yönetimi, Bilişim ve İletişim Teknolojilerinde Risk ve Güvenlik Yönetimi, Süreç Tasarımı ve İş Akışı Yönetimi, E- iş ve E-dönüşüm Projelerinin Yönetimi, Bilişim ve İletişim Çözümlerinin Pazarlama ve Satış Hizmetleri, Bilişim ve İletişim Teknolojileri Alanlarında Girişimcilik, Danışmanlık ve Yöneticilik, Kurumsal Kaynak Planlaması, Müşteri İlişkileri Yönetimi, Tedarik Zinciri Yönetimi, Kurumsal Bilgi Yönetimi, Kurumsal Zekâ Yönetimi ve Yönetim Destek Sistemleri, E-Ticaret Alanında Girişimcilik, Danışmanlık ve Yöneticilik.
Teknolojik gelişmelere paralel olarak endüstri ve işletmelerde dijital dönüşüm kaçınılmaz hale gelmiş, işletme yönetimi ve karar vermede Bilişim Sistemleri hayati bir önemi haiz hale gelmiştir. Orta ve büyük ölçekli tüm işletme ve organizasyonlar kaçınılmaz olarak bu teknolojik dönüşümü yaşamaktadır. ERP (Kurumsal Kaynak Planlama) Sistemleri, CRM (Müşteri İlişkileri Yönetimi) Sistemleri, SCM(Tedarik Zinciri Yönetimi) Sistemleri, Verimadenciliği ve İş Zekası Çözümleri ve bunların altyapı ve entegrasyonunu oluşturan danışmanlık ve proje hizmetleri Bilişim Sistemlerinin sektörel uygulamalarının başında gelmektedir. Bu hizmet ve çözümler, tüm sektörler tarafından talep edilmekte ve gerek dış kaynak kullanımı gerekse firmada istihdam edilen Bilişim Sistemleri ve Bilişim Teknolojileri kadroları ile yürütülmektedir. Bu açıdan mezunların istihdamına yönelik önemli bir talep ve işgücü açığı vardır.
Fakülte mühendislik programları önermektedir. Mühendislik programları, yükseköğretimde 240 AKTS kredilik birinci aşama derece sistemine tabidir. Mezunlar, mühendislik programından mezun olacaklarından dolayı meslek elemanı tanımında bir değişiklik sözkonusu değildir. Program başarılı bir şekilde tamamlanıp, program yeterlilikleri sağlandığında programlarından mezun olabilmek için 4 yıl, 8 yarıyılda, toplam 240 AKTS kredilik ders alınması gerekmektedir. Öğrenciler her eğitim yılı için zorunlu ve seçmeli ders kredisini ve stajını tamamlamak zorundadır.
Bilgisayar ve Bilişim Bilimleri Fakültesi; hâlihazırda Bilgisayar Mühendisliği Bölümü ve Bilişim Sistemleri Mühendisliği Bölümü ile iki bölümde hizmet vermektedir. Bilgisayar Mühendisliği bölümü örgün ve ikinci öğretim programları ile mühendislik eğitimi vermektedir. Bilişim Sistemleri Mühendisliği bölümümüz 4 yıldır örgün eğitim vermektedir. Bilişim Sistemleri Mühendisliği bölümü fiziksel imkânları, öğretim materyalleri ve organizasyonel yapılanması ile olgunlaşmıştır. Mevcut imkânlarının daha verimli ve etkin kullanılabilmesi adına bu yıl ikinci öğretim programının hayata geçirilmesine planlanmaktadır.
Şekil 2. Fakültenin Bölümleri ve Önerilen Program
Bilgisayar ve Bilişim Fakültesi için 6.000 m2 kullanım alanlı yeni bir bina inşa edilmiştir. Bina Şen Piliç tarafından bağış usulüyle yapılan ilk binadır. Bilişim Sistemleri programın yürütülebilmesi için üniversite yerleşkesinde bulunan yeni binayı bilgisayar mühendisliği ile birlikte kullanmaktadır.
Haşim Gürdamar Bilgisayar ve Bilişim Fakültesi Binası
Üniversitenin tüm sınıfları modern oturma yerlerine, yerleşik projeksiyon cihazlarına, ders Öğretim Üyelerine ait internet ve ağ erişimli masaüstü bilgisayara ve kablosuz internet ağına sahiptir. Sınıflar 80 kişiliktir.
Haşim Gürdamar Bilgisayar ve Bilişim Fakültesi Binası
Yaklaşık 1200 öğrencinin eğitim alacağı fakültenin binasında teorik derslerin yapılacağı sınıfların yanı sıra İşletim Sistemleri, Bilgisayar Mimarileri, Yazılım Geliştirme, Veri tabanı Sistemleri, Programlama ve Bilişim Sistemleri gibi birçok dalda laboratuvar da bulunmaktadır.
2015-2015 Öğretim yılı başında hizmet vermek üzere geliştirilmekte olan Bilişim Sistemleri Laboratuvarı başta SAP, ORACLE ve CANIAS’ın iş dünyasına yönelik çözümlerinin uygulamalı eğitimlerinin verildiği bir laboratuvar olacaktır. Hali hazırda CANIAS ERP sistemi 100 kullanıcı lisansı alınarak ve örnek bir veri tabanı ile sunuculara kurulmuş ve kullanıma hazır hale getirilmiştir. Bunun yanı sıra Oracle Academy ve SAP University Alliance programlarına bölüm olarak katılarak laboratuvarın geliştirilmesi ile ilgili süreç takip edilmektedir. Bu laboratuvar kurumsal sistemlerin yanı sıra bunlar birlikte çalışan diğer iş uygulamaları ve analitik çözümlere de ev sahipliği yapacaktır.
NOT: Bilişim Sistemleri ve bölümümüz hakkında daha ayrıntılı bilgi ve resimlere ek dosyadan veya buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Bilişim Sistemleri Mühendisliği bölümü öğrencileri,
Endüstri Mühendisliği, Bilgisayar Mühendisliği ve İşletme Bölümü’ne ait birçok alan dersini alarak disiplinler arası zengin ve kapsamlı bir müfredatı tamamlayacaklardır. Diğer bölümlerin mezunları Bilişim Sistemleri alanında çalışabilmek için yüksek lisans yaparak uzmanlaşmak zorunda olmalarına karşın, bölümün öğrencileri mezun oldukları gibi Bilişim Sistemleri alanında mühendis olarak iş hayatına başlayabilecektir. Mezunlar lisans seviyesinde mühendislik formasyonuna sahip olacaktır. Bilişim ve iletişim teknolojileri alanında çeşitli sektörlerde ve pozisyonlarda çalışabilir. Endüstri ve İşletmelerde yer alan Bilişim Sistemlerinin projelendirilmesi, tasarlanması, geliştirilmesi, implementasyonu, yönetimi, veri bankaları geliştirme, veri madenciliği uygulamaları, ERP ve modüllerinin tesisi ve yönetimi, gibi iş alanlarında çalışabilir. Öğrencilerimiz üniversitemizin ERP Laboratuvarlarında ERP alanında profesyonel danışman firmalarla yürütülen Danışmanlık Eğitimini uygulamalı olarak sunarak danışmanlık eğitimi göreceklerdir. Mezunlar; Analist, Uzman, Uzman Yardımcısı, Müfettiş, Denetçi, Proje Yöneticisi, Müdür, Bölüm Sorumlusu, Yazılım Geliştirici, Girişimci, Direktör, Koordinatör, Müdür Yardımcısı, Genel Müdür Yardımcısı, Bilim Adamı, Öğretim Görevlisi, Araştırma Görevlisi olarak görev alabilecektir.
Bilişim Bilimleri yüksek öğrenimi ABD, Avrupa Ülkeleri, Kanada, Avustralya, Japonya gibi ülkelerde farklı isimlerdeki fakülte, okul, bölüm ve farklı araştırma faaliyetleri ile yürütülmektedir.
ABD ve Kanada bölgesinde bilişim alanındaki araştırma ve öğretim çeşitli üniversitelerde “School of Informatics” veya “Information School” şeklinde yer almakta ise de daha çok diğer bilim ve mühendislik fakülteleri içerisindeki programlarla uygulanmaktadır. “School of Informatics” veya “Information School” ismiyle yer alan okullarda, bilişimin temelleri olan alanlarda araştırmalar yürütülmekte ve “Bachelor of Science in Informatics, Bachelor of Arts in Computer Science (B.A.), Bachelor of Science in Computer Science (B.S.) , Bachelor of Science in Informatics (B.S.), Master of Science in Bioinformatics (M.S.), Master of Science in Chemical Informatics (M.S.), Master of Science in Computer Science (M.S.), Master of Science in Human Computer Interaction Design (M.S.), Master of Science in Music Informatics (M.S.) Proposed, Master of Science in Security Informatics (M.S.)” gibi diploma programları düzenlenmektedir.
İngiltere ve Avrupa ülkelerinde, “School of Information Science, Faculty of Informatics, Faculty of Science, School of Computing, Information Technology and Engineering, School of Computing, Engineering and Information Sciences, School Of Engineering And Information Sciences, School of Computing” gibi isimlerle anılan okullarda eğitim vermekte ve ülkelere göre farklılık göstermektedir. Bazende disiplinler arası olması nedeniyle “School of Combined Honours” yada “School of Humanities and Social Science” yada bazı bilişim programları “Business School”’lar altında sunulmaktadır.
Bilişim eğitimi veren fakülteler ve programları, isim farklılıklarına farklılıklarına rağmen ISCED1997 (International Standart Classification of Education) standardına uygun olarak yüksek öğretim alanlarından “Science / Matematics ve Computing” ve “Engineering / Engineering ve Manufacturing” alanları içerisinde yer almaktadır. “Social sciences, business and law” başlığı altında yer alan “Journalism and Information” alanı ise daha çok bilgi yönetimi ve kütüphanecelik alanlarını hedeflemektedir.
Bilişim Bilimleri programları özellikle İngiltere, ABD ve Avrupa Yüksek Öğretiminde önemli yer tutmaktadır. Dünyadaki bu örnekler incelenerek program ve müfredatı belirlenmiştir. Ülkemizin ihtiyaçları ve bireysel eğilimler gözönünde bulundurularak bu programlar şekillendirilmiştir. Önerilen Bilişim Bilimleri Fakültesi disiplinler arası çalışmaların yürütüleceği bir fakültedir. Özellikle Bilişim Bilimlerinin; İşletme, Endüstri Mühendisliği, Bilgisayar Mühendisliği, gibi çeşitli programlar ile ortak paydaları bulunmaktadır. Bu nedenle farklı bölümlerdeki çeşitli programlarla ile ortak dersleri bulunmaktadır.
Ülkemizin gelecek vizyonu, sektörel işgücü ihtiyacı ve bireysel eğilimler göz önünde bulundurulduğunda Yönetim Bilişim Sistemleri alanında çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.
Bilişim Sistemleri Mühendisliği Bölümünde; Yönetim Bilişim Sistemi geliştirme ve yönetme, sistem bileşenini ya da süreci analiz etme ve istenen gereksinimleri karşılamak üzere gerçekçi kısıtlar altında tasarlama becerisi; bu doğrultuda modern tasarım yöntemlerini uygulama becerisi kazandırılacaktır. Kurumsal Bilişim Sistemleri uygulamaları için gerekli olan modern teknikler, yazılım, donanım ve ağ araçları seçme ve kullanma becerisi; bilişim teknolojilerini etkin kullanma becerisi, Yönetim Bilişim Sistemi tasarlama, geliştirme, test etme, deney yapma, veri toplama, sonuçları analiz etme ve yorumlama becerisi kazandırılacaktır. Mezunların günümüz iş ihtiyaçları çerçevesinde kurumsal çapta bilişim sistemlerini geliştirmeleri, hayata geçirmeleri ve yönetmeleri planlanmaktadır.
Bilişim Sistemleri Mühendisliği programı, yükseköğretimde 240 AKTS kredilik birinci aşama derece sistemine tabidir. Program başarılı bir şekilde tamamlanıp, program yeterlilikleri sağlandığında Bilişim Sistemleri Mühendisliği alanında Lisans derecesine sahip olunur. Yüksek seviyeli BS yetenekleri kazandırabilmek amacıyla zorunlu ve seçmeli dersler sunulmaktadır. Aşağıdaki modelde belirtilen teorik ve uygulamalı derslerin yanında bölüm laboratuvarlarında kurulu ERP sistemleri üzerinde uygulamalı eğitimler gerçekleştirilecektir.
Bir Bilişim Sistemleri Mühendisinin sahip olması gereken yetenekler;
Organizasyonel süreçleri iyileştirmek, Teknolojik yeniliklerin doğurdu fırsatları değerlendirmek, Bilişim gereksinimlerini anlamak ve karşılamak, Kurumsal Mimariyi tasarlamak ve yönetmek, Alternatif çözüm ve yöntemleri belirlemek ve değerlendirmek, Veri ve altyapı güvenliğini sağlamak, BT risklerini anlama, yönetme ve kontroldür.
Ülkemiz sanayi kuruluşları ile köklü ilişkiler kurarak ortak Ar-Ge çalışmaları yapmaktır. Ülkemizin teknolojisi ile ilgili stratejik kararların alındığı, standart ve yönetmeliklerin belirlendiği forumlara ve çalışma gruplarına katılarak bu çalışmalara katkı vermektir.
İyi donatılmış araştırma laboratuvarları kurmak ve bu laboratuvarları çeşitli fonlarla zenginleştirerek evrensel düzeyde çalışmalar yapmaktır. Bölüm çalışmalarının sonuçlarını bilimsel dergilerde ve çeşitli etkinliklerde uluslararası düzeyde tartışmaya açmaktır. Kongre, sempozyum, kurultay, çalıştay, konferans, seminer gibi etkinlikler düzenleyerek veya bunlara katılarak bilimsel tartışma ortamlarının zenginleşmesine katkıda bulunmaktır.
